Trong những năm qua, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, số lượng doanh nghiệp đăng ký hoạt động trên địa bàn tỉnh ngày càng tăng, góp phần giải quyết việc làm cho lao động tại địa phương. Nhiều đơn vị, doanh nghiệp đã quan  tâm thực hiện tốt những quy định của pháp luật lao động, tạo việc làm ổn định, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho người lao động. Tuy nhiên, vẫn còn không ít doanh nghiệp có hành vi vi phạm pháp luật lao động như: Ký kết hợp đồng lao động, trả lương, phụ cấp, tham gia bảo hiểm không đúng quy định, chưa thực hiện tốt quy chế dân chủ tại nơi làm việc, công tác an toàn vệ sinh lao động chưa đảm bảo…. gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, công nhân, viên chức và lao động. Nhằm kịp thời chấn chỉnh, khắc phục tình hình cũng như thực hiện tốt chức năng đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, góp phần xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ trong các đơn vị doanh nghiệp, trong những năm qua, công tác giám sát, phản biện được Liên đoàn Lao động tỉnh xác định là nhiệm vụ quan trọng trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của tổ chức Công đoàn.

Đồng chí Nguyễn Xuân Phối – Chủ tịch LĐLĐ tỉnh, Trưởng đoàn Giám sát phát biểu tại buối giám sát công tác chỉ đạo giải quyết tiền lương và các chính sách khác đối với người lao động theo quy định của pháp luật tại Ban Quản lý Chợ Phan Thiết ngày 18/8/2018.

Từ năm 2014, thực hiện Quyết định số 217-QĐ/TW, ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị về việc ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội và Hướng dẫn số 726/HD-TLĐ, ngày 02/6/2014 của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam về Hướng dẫn Công đoàn thực hiện giám sát và phản biện xã hội, Ban Thường vụ Liên đoàn Lao động tỉnh đã chú trọng, tập trung quán triệt, triển khai, tập huấn cho đội ngũ cán bộ Công đoàn các cấp, ban hành Kế hoạch, Hướng dẫn triển khai thực hiện. Trên cơ sở đó, hàng năm Liên đoàn Lao động tỉnh luôn quan tâm chỉ đạo các cấp công đoàn thực hiện tốt công tác giám sát và phản biện theo chức năng, nhiệm vụ của tổ chức Công đoàn, đồng thời xây dựng kế hoạch, tổ chức nắm tình hình đời sống, lao động, việc làm và phối hợp với cơ quan chức năng kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chế độ, chính sách liên quan đến công nhân, viên chức, lao động tại các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Nhiệm kỳ qua, các cấp công đoàn trong tỉnh đã chủ động, phối hợp thực hiện 956 cuộc kiểm tra, giám sát tại các cơ quan, đơn vị. Nội dung giám sát tập trung vào các vấn đề liên quan đến việc triển khai thực hiện các quy định của pháp luật lao động về: Tiền lương, hợp đồng lao động, giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp; công tác an toàn vệ sinh lao động; đối thoại, thương lượng và ký kết thỏa ước lao động tập thể; thực hiện quy chế dân chủ cơ sở tại nơi làm việc; công tác thi đua khen thưởng, điều động, luân chuyển, bổ nhiệm… Riêng Liên đoàn Lao động tỉnh đã tổ chức 06 cuộc giám sát tại các đơn vị: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Sở Giáo dục - Đào tạo, Bảo hiểm xã hội tỉnh và Ủy Ban nhân dân thành phố Phan Thiết với nội dung giám sát cụ thể: Việc hướng dẫn, kiểm tra các đơn vị doanh nghiệp thực hiện quy định của pháp luật về công tác An toàn vệ sinh lao động; việc thực hiện pháp luật Bảo hiểm xã hội đối với người lao động làm việc ở các doanh nghiệp ngoài nhà nước trên địa bàn tỉnh; việc triển khai, hướng dẫn, kiểm tra tổ chức đối thoại, thương lượng và ký kết thỏa ước lao động tập thể tại các doanh nghiệp đã quy định trong Bộ Luật lao động; việc thực hiện pháp luật lao động và Luật Công đoàn ở các trường trung học phổ thông và các đơn vị trực thuộc; công tác chỉ đạo giải quyết tiền lương và các chính sách khác có liên quan đến người lao động theo quy định của pháp luật tại Ban Quản lý Chợ Phan Thiết và việc tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; thực hiện quy chế dân chủ cơ sở theo Nghị định 60/2013/NĐ-CP; chính sách tiền lương, hợp đồng lao động, BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động và chính sách khác có liên quan đến người lao động theo quy định tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Qua giám sát, đã có những kiến nghị xác đáng, kịp thời đề xuất điều chỉnh đảm bảo đúng quy định pháp luật lao động, phù hợp tình hình thực tiễn đời sống xã hội; bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, công nhân, viên chức và lao động.

Cùng với hoạt động giám sát, công tác phản biện xã hội được các cấp công đoàn tổ chức thực hiện tốt thông qua hình thức góp ý, đề xuất sửa đổi, bổ sung vào dự thảo luật pháp, các quy hoạch, kế hoạch, chương trình phát triển kinh tế - xã hội, chủ trương lớn của địa phương… Các cấp Công đoàn đã tham gia đóng góp ý kiến vào các dự thảo luật như: Bộ luật Dân sự; Bộ luật Hình sự, Luật An toàn vệ sinh lao động, Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Hôn nhân và Gia đình; Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em…  Đặc biệt, một số ý kiến về vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động và tổ chức Công đoàn được cơ quan soạn thảo tiếp thu chỉnh sửa vào văn bản chính thức.

Có thể khẳng định, hoạt động giám sát, phản biện xã hội của các cấp công đoàn trong thời gian qua đã mang lại hiệu quả thiết thực. Thông qua hoạt động này, các cấp công đoàn đã phản ánh được tâm tư, nguyện vọng, đời sống, lao động, việc làm của công nhân, viên chức, lao động và nắm bắt thực trạng hoạt động, sản xuất kinh doanh của các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp. Lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, chủ sử dụng lao động đã có chuyển biến tích cực về nhận thức, thấy rõ trách nhiệm và có biện pháp phát huy những mặt tốt, khắc phục hạn chế, bất cập trong việc thực hiện pháp luật lao động, xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, bảo đảm quyền lợi chính đáng của đoàn viên, công nhân, viên chức và lao động. Đồng thời qua đó, đội ngũ cán bộ công đoàn có cơ hội rèn luyện bản lĩnh, trau dồi nghiệp vụ, phát huy tinh thần trách nhiệm, góp phần nâng cao vai trò, vị thế của tổ chức công đoàn.

Tuy nhiên, quá trình triển tổ chức thực hiện hoạt động giám sát và phản biện xã hội ở các cấp công đoàn vẫn còn lúng túng; số lượng, chất lượng còn thấp, chưa thực sự chủ động, có lúc, có nơi còn mang tính hình thức; nội dung giám sát chưa phù hợp tình hình thực tế ở ngành, địa phương; phương pháp giám sát chưa đa dạng, chủ yếu giám sát theo chương trình, kế hoạch định sẵn, công tác phản biện xã hội chưa thực hiện rõ nét, chủ yếu thực hiện khi có yêu cầu…

Giám sát và phản biện xã hội là hoạt động nhằm phát huy tính dân chủ, đại diện quyền, lợi ích của nhân dân, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của địa phương, xây dựng và phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc trên địa bàn tỉnh. Để hoạt động giám sát và phản biện xã hội thực hiện đúng mục đích và đạt hiệu quả thiết thực, trong thời gian tới, Ban Thường vụ Liên đoàn Lao động tỉnh tiếp tục quán triệt Quyết định số 217-QĐ/TW, ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị về việc ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội; Hướng dẫn số 726/HD-TLĐ, ngày 02/6/ 2014 của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam về Hướng dẫn Công đoàn thực hiện giám sát và phản biện xã hội, đồng thời chủ động, phối hợp với cơ quan chức năng xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện tốt hoạt động giám sát và phản biện xã hội phù hợp với điều kiện thực tế, đào tạo bồi dưỡng cán bộ có đủ năng lực, trách nhiệm làm công tác công đoàn, góp phần thực hiện đúng chức năng đại diện, bảo vệ và chăm lo đối với đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động, xây dựng và tạo sự đồng thuận xã hội trong việc triển khai thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.